Ilinniartitsisunngorniat sermimut tunngasunik suliaqartut

Atuakkiortoq & assiliisoq: Lars Demant-Poort

Ilinniartitsisunngorniat sermeq pillugu ilisimasanik qanoq pilersitsinerussappat?

Nunatta qeqertatut sooq qanorlu maanna taamak isikkoqalersimaneranik ilinniartitsisunngorniat paasinninnerannut sermeq qanoq atuuffeqalersinnaava?

Ilinniartitsisunngorniat atuartitsinissamut isumaliutaannut sermimik misilittakkat siulliit qanoq sunniuteqarsinnaappat?

Apeqqutit taamatupajaaq nipeqarput ukiup aappassaani pinngortitalerinermi ilinniartitsisunngorniat ilinniartitsinermut pilersaarusiornerannut atatillugu allattarfimmi seqersittakkami apeqqutit nuisinneqarmata.

Oqaluttuaq una ukiut 8-9-t matuma siorna aallaaveqarpoq.

2017-imi GUX-init sisamaneersut ilinniartut eqimattat peqatigalugit Kalaallit Nunaata sermersuaani suliniummi peqataavunga.

Tassani paasilerpara meeqqat atuarfianni GUX-imiluunniit sermip qanoq annertuginera - sermeq tassaasoq imeq qerinikoq minillugu - ilinniartitsissutigineqarneq ajortoq.

Tupigusunnerma saniatigut - sermeq apullu Kalaallit Nunaanni meeqqat atuarfiini GUX-imiluunniit sammisatigut ilikkarsimasassatut imarineqarneq ajorlunilu imarineqartarnikuunngilaq - tamanna aamma ilinniartitsinermi aamma atuartitsissutissanut ilisimatusarnermi sammisassatut pissanganartumik periarfissiivoq.

Tamanna ilinniartitsisunngorniarfimmi pinngortitalerinermi sermeq apullu pillugit atuartitsissutigineqartussanik peqqissaartumik ineriartortitsinermik aallarniisimavoq.

Maanna ukioq ilinniarfiusumut 2024-2025-mut uteqqeriarta.

Ilinniakkanik aallartitsisoqarnerata kingorna paasitinneqarpunga sermeq pillugu ilinniartitsinissamut Dr. April Winfred Marshallip eqqaassutissatut aningaasaateqarfia aqqutigalugu aningaasaliiffigineqarnissamut periarfissaqartoq.

Qinnuteqarpunga ilinniartullu arnat sisamat (aningaasaateqarfimmit piumasaqaat) Kangerlussuarmukaqatiginissaannut aningaasaliiffigineqarlunga.

Angalanermi suliatigut imarisassanik pilersaarusiornerup annertunerpaartaa ilinniartut isumagivaat - tamanna pilersitseqatigiiffiusumik ilinniartitsinissaq pillugu anguniagaavoq - aallaavigineqartorlu tassaavoq sumiiffinni naleqquttuni marlunni pinngortitalerinissaq: Russell Glacierimi aamma Point 660-imi.

Kangerlussuarmi ulluni sisamani suliaqarnitsinni ilinniartut kissaataat pilersaarusiaallu aallaavigalugit sumiiffinni taakkunani marlunni glacialmorfologi (sermip nunap ilusaanut qanoq sunniuteqarsimanera), sermip nassatai pillugit suliaqartoqarlutalu misissuivugut - aamma sikumut qillerut atorlugu (ASIAQ-mit ikinngutiginnersumik atukkiunneqartoq) Point 660-isimi sermeq minnerusoq qillerlugu tigusiffigaarput pisinnaagutta sermit qaleriissitaarneri takuniarlugit, aammattaarli kinnerit sermimut pinikut takujumallugit.

Illumi KISS-imik taaguutilimmi ulluni sisamani unnuiffigisatsinni ilisimatusaqatigiit minnerusut Schweizimeersut naapippavut, taakkua Sermersuup 120-130 kilometerit ilorpasissuani sermip ataani erngup sermimit aannikup qanoq ingerlaartarnera misissorpaat.

Kulturikkut pisut alutornarnersaat tassaavoq qimusseratta - ulloq taanna sioqqullugu ilimaginngisatsinnik 25 cm-inik apisimammat qimusserneq unammillertortaqarsimavoq.

Misissueqatigiit sermimut tunngasunik misilittakkanik katersinerat aamma ilisimatusarnerat septembarimi unitsikkallarneqassaaq, qaammammi tassani Kangerluarsunnguami Qassinnguit Sermiat takusassavarput.