Henrik Wilhjelmimut eqqaaniut

Uannga Aage Rydstrøm-Poulsen - emeritus, Ilisimatusarfik

Kalaallit Nunaannik nuannarisaqangaartoq, nunarpullu pillugu ilisimatusarsimasoq, atuakkiortuusimasoq aamma nunatsinni palasiusimasoq Ilisimatusarfimmilu aamma Københavns Universitetimi ataqqinaatitut doktorinngortinneqarsimasoq toqukkut qimaguppoq.

Henrik Wilhjelm ukioq manna 90-iliisussaasimagaluarluni maajip 25-ani eqqissivoq. Inuunini immersorluarsimaqalugu, namminerlu kissaatigisani malillugu, ilaquttani qaniginerpaasani najorlugit eqqissisimasumik toqukkut qimaguppoq. Henriup nuliani Ellen, qitornani pingasut ernuttanilu arlaqartut qimappai. Kalaallit Nunaanni sivisuumik, pingaarutilimmillu sunniuteqataaffigisimasamini inuunini qujamasulluni kingumut qiviartarsimavaa, toqussanilu tikillugu inuiaat Kalaallit Nunaallu uummammini pigiuarsimallugit. Henriup paasisimalluarpaa Kalaallit Nunaat isit kisiisa atorlugit isiginiarneqarneq ajortoq, siullertulli pingaarnertullu uummat atorlugu isiginiarneqartartoq.

Henrik Wilhjelm novembarip 29-ani 1935-mi Odderimi inunngorpoq, illoqarfimmi tassani angutaa palasiusimavoq. Henrillu 1962-imi Aarhus Universitetimi 29-nik ukioqarluni qaffasinnerpaamillu karakterinnalluni cand.theol.-inngorpoq, tamatumalu kinguninngua ilisimatusarfimmi tassani ingerlaannaq ilinniartitsisunngorpoq. Ukiut marluinnaat taakaneereerluni Aarhus qimappaa. Ingerlariaqqikkusussimavoq, silarsuaq anginerummat, minnerunngitsumillu Henriup avannaa misigerusussimavaa. Meeraallunili avannaanukarusuttarsimavoq, tamanna Norgep avannaani feeriareernerani aallartissimavoq, taakani naalagiarnermini inuit pinngortitamut qanittut umiatsiarlutik naalagiartut takusimavai. Avannaamiunilli alutorinninnera nunarujussuarmut avannaata kitaaniittumut inuinullu saakkiartuaarsimavoq. Ilinniarnermi nalaaniilli Kalaallit Nunaat alutorisarsimavaa, 1964-imilu Kalaallit Nunaanni nunaqarfimmi ilinniartitsisunngorusulluni qinnuteqarsimavoq. Kisianni Kalaallit Nunaannut tunngasunut ministereqarfik isumaqarsimavoq teoloogi taama pikkoritsigisoq nunaqarfeeqqamukassanngitsoq, taamaammat Nuummi ilinniartitsisunngorniarfimmi ilinniartitsisunngorsimavoq illoqarfimmilu tassani qallunaanut palasinngorluni. Ukiorli ataaseq qaangiutiinnartoq Henriup alutorinninnerata ingerlariaqqitassippaa, nunap inoqqaavi ileqqutoqqat qanillugit, aamma oqaatsit tungaatigut, inooriaasillit nassaarerusussimavai. Qeqertarsuup Tunuani nunaqarfimmi kalaallisuinnaq oqaaseqartunik 200-300-nik inulimmi ilinniartitsisutut palasitullu atorfinippoq. Henrik kisiartaalluni taamani qallunaajuvoq, kalaallisullu ilinniarnera ingerlalluarsimavoq. Kristeligt Dagbladimit apersorneqarnermini (24. juli, 2002) oqaluttuarpoq ”Kalaallisut oqalulaarsinnaagaanni kalaallit nuannersumik kiinnertarput tikilluaqqusaangaartutullu misigisimanartarpoq”.

Henriup nuliani Ellen Kalaallit Nunaanni naapippaa, tassa Ellenip aamma Kalaallit Nunaannut ilinniartitsiartornerata nalaani. Ilaqutariiullutik 1979-imi Danmarkimut uterput, Henrilli naapertorlugu angerlarsimasutut misigisimarpiarsimanngillat. Henrik Kalaallit Nunaannut 1981-imiit 1991-imut uterpoq. Ukiunilu qulini taakkunani, kingornalu Molsimi Femmøllerimi soraarnertut Kalaallit Nunaannullu tikeraakulalluni, inuunimi annertunerpaartaani kalaallit inuiaat sullissimavai. 1981-imi Nuummi ilinniarfissuarmi ilinniartitsisunngorpoq kingornalu rektorinngorluni, aamma ajoqinngornianut aqutsisuusimavoq. 1997-imi ”De store opdragere” saqqummersippaa, taanna Kalaallit Nunaanni ilinniartitsisunngorniarfimmut tunngasuuvoq, 2001-imilu Henriup atuakkiani ilisimaneqarluartoq ”Af tilbøielighed er jeg grønlandsk”, imminut oqaluttuarisutut ittoq, saqqummersippaa, tassani noorliit ajoqersuiartortut aamma kalaallit oqaasiinik ilisimatusartoq Samuel Kleinschmidt (1814-1886), siullerpaatullu kalaallisut oqaasilerisimasoq, allattaasilerisimasoq aamma Biibili tamakkerlugu nutsernerisimasoq, sammineqarput. 2008-milu Henriup atuakkiaa ”De nye grønlændere”, kalaallit ajoqiisa pingaaruteqartumik atuuffeqarnerannut kalaallinullu qanoq isumaqartiginerannut tunngasoq saqqummersinneqarpoq.

Ukiunit 40-nit minnerunngitsuni Henrik Wilhjelm kalaallit oqaluffii atuarfiilu pillugit imminut tunniusimalluinnarluni sulisimavoq. Henriup kalaallit tussiutaat ataaseq nuannarilluinnarsimavaa, tussiummimi oqaatsit isumai, pingaarnertulli misigissutsinik ersersitsinera ilagiinnik ”kivitsisuupput” (Henriup oqaatigisimasaatut), nipilersornerlu aqqutissiisuunerarsimavaa. Kalaallit Nunaanni kristumiuussutsip siammasissuunera, Kristeligt Dagbladimi apersorneqarnera naapertorlugu, ”Jiisusimut oqariartuutaanullu uppernikkut malunnartinneqarpoq”, aamma ”Guuti ataatatut qanilluni sunik tamanik aalajangiisuuvoq”. Ilinniagartuutut Henrik Wilhjelm Kalaallit Nunaata Ilisimatusarfiani teologiimi ilinniakkamik pilersitseqataasimavoq, tassanilu tikeraatut ilinniartitsiartorsimavoq aamma Kuanniap utoqqaap juullimi tusarliussaa pillugu Teologisk Foreningimi saqqummiussisimavoq. Tusarliussaq taanna Ilisimatusarfimmi ullukinnermi atuarneqartarpoq ullut sivitsoriartuaarnerisa aallartiffianni.

Henrik Wilhjelm 2002-mi Københavns Universitetimi ataqqinaatitut doktorinngortinneqarmat innersuussut ima oqaasertaqarpoq: ”Henrik Wilhjelmip peqqissaartumik pimoorussisumillu najoqqutanik ilisimatusarnera oqaatsitsigullu piginnaasaqarluarnera ilisimatusarnernut annertuumik tapersiisimavoq, tamannalu pitsaassutsitigut pingaaruteqassusaatigullu suliassaqarfimmi tassani siunissami ilisimatusarnissanut ima pingaaruteqartigaaq, allaat teologiimi doktoritut gradimik nersornaaserneqartariaqarluni”. 2010-mi Det Grønlandske Selskabip Henrik Rinkip nersornaataanik nersornaaserpaa, 2012-imilu Ilisimatusarfimmi ataqqinaatitut doktorinngortinneqarpoq.

Henriup killissani tikillugu Kalaallit Nunaannut inuinullu asanninnini takutittuarsimavaa, suliniutigisimasaalu akuerineqarluinnarsimasut siunissami Kalaallit Nunaannik inuinillu paasinninnissamut pingaaruteqarluinnartut ilagiuassavaat.

Eqqaaneqarnera ataqqinartuuli.